"Tragedia euro" to najlepsza książka na temat genezy i rozwoju euro. Doktor Philipp Bagus, niemiecki ekonomista znakomicie zorientowany w tematyce współczesnego pieniądza, trafnie wskazuje cele, które przyświecały twórcom europejskiego obszaru walutowego, i przedstawia przekonywujące argumenty za tym, że wewnętrzne sprzeczności ustanowionego przez nich systemu wcześniej czy później doprowadzą do załamania wspólnej waluty europejskiej. Lektura obowiązkowa dla wszystkich zwolenników i przeciwników euro!

"Tragedia euro" jest najlepszą lekturą, jaka została kiedykolwiek opublikowana na temat powstania, rozwoju i nieuchronnego upadku strefy euro. Książka trafnie oddaje przyczyny utworzenia europejskiego obszaru walutowego, ale jej zdecydowanie najmocniejszą stroną jest wyjaśnienie kryzysogenności strefy eurowalutowej, która wkrótce doprowadzi do upadku unijnego projektu. Niewątpliwym walorem tej pozycji jest to, że jest napisana jak dobra powieść, a jednocześnie zawiera cenne merytoryczne informacje, które wyedukują niejednego ekonomistę.

Mateusz Machaj

Książka "Marksizm. Krytyka" zbiera w jednym tomie interpretację i krytykę myśli marksistowskiej z perspektywy ekonomii, filozofii i historii idei. Zasadniczą część książki stanowią trzy eseje nieżyjących już ekonomistów reprezentujących trzy pokolenia austriackiej szkoły ekonomii.

W tekście Karol Marks i koniec jego systemu z 1896 roku Eugen von Böhm-Bawerk analizuje sprzeczności w Marksowskim systemie ekonomicznym. Leszek Kołakowski tak komentował w Głównych nurtach marksizmu ten jeden z najważniejszych esejów w historii ekonomii:

Wedle Böhm-Bawerka Marks nie podał ani empirycznych, ani psychologicznych dowodów na rzecz tezy, iż wartość jest ukonstytuowana przez pracę. […] Po pierwsze, [Marks] bierze pod uwagę tylko produkty pracy, podczas gdy produkty natury (m.in. ziemia) są także wymieniane. […] Po wtóre, Marks abstrahuje zupełnie od wartości użytkowej, czego czynić nie wolno, skoro, jak sam podkreśla, wartość użytkowa jest warunkiem wymiennej. Po trzecie, Marks bezzasadnie zakłada, że gdy się pominie wartość użytkową, w towarze nie zostaje nic innego prócz skrystalizowanej pracy; w rzeczywistości jednak zostaje niejedno, […] dlaczego tylko jedna z tych własności miałaby być podstawą wartości? Ponadto, wedle Böhm-Bawerka, kategoria wartości w sensie Marksa jest bezużyteczna przez to, że nie daje się ilościowo wymierzyć niezależnie od ceny, a z kolei jednym z powodów jej niemierzalności jest ten oto fakt, że niepodobna, jakby Marks chciał, sprowadzić pracy złożonej do wielokrotności pracy prostej; prace są jakościowo zróżnicowane i nie dają się przedstawić w jednostkach czasu pracy. Powiedzenia, że wartość [w sensie Marksa] rządzi stosunkami wymiany, niepodobna więc empirycznie ugruntować i nie wyjaśnia ono niczego w rzeczywistych procesach ekonomicznych.

Tekst Böhm-Bawerka to nie tylko wnikliwa analiza ekonomiczna, ale także arcydzieło sztuki polemicznej. Böhm-Bawerk próbuje interpretować Marksa i jego kolejne tezy w wyjątkowo życzliwy sposób i pokazuje krok po kroku, że nawet przy najkorzystniejszych dla Marksa założeniach, cały gmach Marksowskiej ekonomii i tak musi się zawalić. Jego argumenty nie tylko trafiają w sedno intelektualnie, ale także zachwycają dowcipem, barwnością metafor i porównań.

Drugi tekst w książce to dzieło ucznia Böhm-Bawerka – Ludwiga von Misesa. W serii dziewięciu wykładów z 1952 r. zatytułowanych Marksizm zdemaskowany. Od iluzji do klęski Mises wskazuje, że pomimo zdyskredytowania na polu ekonomicznym marksizm ciągle wraca i wpływa na kształtowanie polityki i życie społeczeństw. Dlatego też Mises próbuje przeanalizować i skrytykować marksizm na poziomie podstawowych założeń metafizycznych i historiozoficznych. Po przeglądzie błędów Marksowskiej teorii Mises jako odtrutkę prezentuje kilka wykładów, które w niezwykle syntetyczny sposób tłumaczą, skąd naprawdę bierze się rozwój gospodarczy i jaka jest w nim rola przedsiębiorców i kapitalistów. Amerykański ekonomista Richard Ebeling tak podsumował wykłady Misesa:

Słuchaczom wykładów […] Mises przedstawił wnikliwą analizę fundamentalnych błędów i nieporozumień, na jakie można natrafić w Marksowskich teoriach materializmu dialektycznego i walki klas, a także historyczną analizę faktycznych korzyści płynących z rewolucji przemysłowej, która towarzyszyła powstaniu nowoczesnego społeczeństwa kapitalistycznego. Wyjaśnił również funkcję oszczędności, inwestycji oraz systemu zysków i strat, stanowiących lokomotywę postępu gospodarczego i kulturowego, który pomógł w wyeliminowaniu ubóstwa trapiącego ludzkość przez większość jej dziejów.

Książkę zamyka esej ucznia Misesa – amerykańskiego ekonomisty, historyka i filozofa Murraya Rothbarda. W tekście Karol Marks – komunista jako religijny eschatolog z 1990 r. Rothbard analizuje idee Marksa w kontekście radykalnej myśli komunistycznej, której elementy można znaleźć choćby w myśli średniowiecznego mistyka Joachima z Fiore, wśród ugrupowań taboryckich podczas wojen husyckich w Czechach czy w Niemczech podczas reformacji, gdzie w latach 30. XVI wieku urządzono miasto Münster podług komunistycznych wzorców. Co te historyczne epizody mają wspólnego z Marksem? We wstępie do Marksizmu. Krytyki Mateusz Machaj pisze:

Marksa i komunistów utopijnych łączył bowiem emocjonalny w swej istocie sentyment. Chociaż Marksowską próbę rzeczowej i naukowej analizy komunizmu od szalonych projektów komunizujących fantastów teoretycznie oddziela przepaść, to w praktyce Marks miał motywować się analogicznymi pobudkami, wynikającymi z głębokiej nienawiści do zastanego przezeń świata. Jeśli hipoteza Rothbarda jest prawdziwa, to tłumaczy ona, dlaczego wytknięte przez Böhm-Bawerka błędy w systemie Marksa zostały całkowicie zignorowane – gdyż ważniejsza od spójności logicznej jest Lennonowska nuta niosąca echa wymarzonej utopii, wywracającej świat człowieka do góry nogami: świat jest zły i skażony kapitalistyczną trucizną, a rynki dóbr i usług to najokropniejsze antropologiczne potwory.

Elektroniczne wydanie Pieniądza i kryzysów jest dostępne w trzech formatach - PDF, MOBI i EPUB. Po dokonaniu zapłaty otrzymają Państwo link umożliwiający ściągnięcie wszystkich trzech plików.

Książka zawiera siedem esejów sławnego noblisty, napisanych w latach 1929-1937, nigdy dotąd niewydanych po polsku. Choć powstały ponad 70 lat temu, są nadal aktualne i cytowane.

Zbiór tych siedmiu prac można uznać za podjętą po raz pierwszy próbę syntezy podstaw austriackiej makroekonomii – austriackiej teorii pieniądza, kapitału, cykli koniunkturalnych oraz instytucji monetarnych. Prace te od czasów powojennych aż do dzisiaj wywierają ogromny wpływ na austriacką czy też „kapitałową makroekonomię“. Taki dorobek to nie lada osiągnięcie – nawet na przestrzeni całego życia. Tym bardziej więc zdumiewa fakt, iż Hayek opublikował te prace w ciągu ośmiu lat (1929–1937) i to przed ukończeniem czterdziestego roku życia. (...) Ponowne opublikowanie tych prac w jednym tomie to doniosłe wydarzenie, które wypełnia ogromną lukę w austriackiej literaturze makroekonomiczneji i ukazuje współczesnym austriakom metodę rozwijania teorii ekonomii przez racjonalną argumentację i krytykę.

Joseph Salerno

Był to niewątpliwie najbardziej udany cykl publicznych wykładów wygłoszonych w LSE podczas mojego tam pobytu. Przyćmiły one nawet znakomite wykłady Jacoba Vinera o teorii handlu międzynarodowego. Słuchacze, mimo pewnych problemów ze zrozumieniem Hayeka, byli zachwyceni. Wykłady Hayeka miały w naszej opinii najwyższą wagę i sprawiły, że zaczynaliśmy dostrzegać rzeczy, których wcześniej byliśmy nieświadomi. Dowiedzieliśmy się z nich, dlaczego pojawiła się depresja. Większość studentów ekonomii w LSE i wielu pracowników naukowych zostało zwolennikami Hayeka, a przynajmniej włączyło jego podejście do swoich rozmyślań.

Ronald Coase o wykładach opublikowanych jako "Ceny i produkcja"

Ten zbiór składa się z trzech opracowań, które były wydane w formie książkowej, oraz czterech artykułów. Omówmy je po kolei. „Teoria monetarna i cykl koniunkturalny” to praca wprowadzająca czytelnika w podstawowe problemy austriackiej teorii cyklu koniunkturalnego. Poza tym możemy znaleźć tam uzasadnienie, dlaczego różnego rodzaju teorie realne nie mogą stanowić samoistnego wyjaśnienia cyklicznych fluktuacji. „„Paradoks” oszczędzania” to miażdżąca krytyka podkonsumpcjonistycznej teorii Fostera i Catchingsa, a zarazem wstępne przedstawienie tych koncepcji, które Hayek rozwinął później w Cenach i produkcji. „Ceny i produkcja” to zapis publicznych wykładów, które Hayek wygłosił w London School of Economics i które dały mu międzynarodową sławę. Dość powiedzieć, że według Coase’a wykłady te sprawiły, iż słuchacze zaczęli „dostrzegać rzeczy, których wcześniej byli nieświadomi”. Stanowią one doskonałą, a zarazem relatywnie mało skomplikowaną, prezentację austriackiej teorii pieniądza, kapitału i cyklu koniunkturalnego. „Nacjonalizm monetarny i stabilność międzynarodowa” to zapis kolejnych wykładów, które tym razem Hayek wygłosił w Podyplomowym Instytucie Badań Międzynarodowych w Genewie. Poruszył on tam niezwykle istotne problemy wiążące się z istnieniem krajowych systemów pieniężnych oraz ich wpływem na międzynarodowy system cenowy i międzynarodowe przepływy kapitału. „Refleksje nad czystą teorią pieniądza” J.M. Keynesa oraz „Mitologia kapitału” to krytyczne analizy teorii dwóch ważnych ekonomistów tamtego okresu: Keynesa i Knighta. Z kolei „Inwestycje zwiększające popyt na kapitał to krótki”, aczkolwiek bardzo istotny, artykuł o pewnych ważnych implikacjach istnienia utopionych kosztów poczynionych inwestycji. Znajdziemy tutaj zatem całościowe przedstawienie makroekonomii szkoły austriackiej: teorię pieniądza, bankowości i międzynarodowych stosunków finansowych, teorię kapitału i produkcji oraz teorię cyklu.

Marcin Zieliński, tłumacz książki

Jak pisze autor we wstępie, Ekonomia w jednej lekcji „ma ukazać, iż wiele pomysłów, które dziś uchodzą za wspaniałe, postępowe i nowoczesne, to w gruncie rzeczy nawrót starych błędów”. Wykład poprawnej ekonomii Hazlitt przedstawia w tytułowej „lekcji”, która zawiera się w jednym zdaniu kilkustronicowego pierwszego rozdziału. Pozostałe rozdziały to omówienie podstawowej lekcji na przykładach z życia. Książka miała kilkanaście wydań w Stanach Zjednoczonych (o łącznym nakładzie ponad 1 mln egzemplarzy) oraz liczne tłumaczenia. Żelazna logika i przystępny język sprawiają, że lektura Ekonomii w jednej lekcji daje wyjątkową satysfakcję intelektualną zarówno ekonomistom, jak i czytelnikom, którzy dopiero zaczynają się interesować ekonomią.

To wybitne dzieło. Autor koncentruje się na najistotniejszych zagadnieniach, wykazując się wyjątkową odwagą i niezwykłą uczciwością. Nie znam żadnej innej książki wydanej w XX wieku, z której inteligentny laik mógłby się nauczyć tak wiele i tak szybko o podstawowych prawdach ekonomicznych.

Friedrich August von Hayek

Wyjaśnienie funkcjonowania systemu cen, które przedstawił Henry Hazlitt, przejdzie do historii – jest ponadczasowe, bezbłędne, niezwykle pouczające.

Milton Friedman

Mało napisano książek o ekonomii, które są ważne po wielu dekadach i jednocześnie dostępne dla przeciętnego czytelnika. Ekonomia w jednej lekcji taka właśnie jest. Opublikowana w 1946 roku nie straciła nic na swojej aktualności, co więcej – niektóre rozdziały czyta się tak, jakby były pisane w odpowiedzi na absurdalne pomysły ekonomiczne pojawiające się w wielu krajach.

Krzysztof Rybiński

„O ponadprzeciętności Adama Heydla jako teoretyka ekonomii decyduje jego konsekwentna, bezpardonowa obrona mechanizmu rynkowego; uważał, że najlepiej sprzyja on rozwojowi gospodarczemu wszystkich społeczeństw. w dobie naporu różnych form gospodarowania i natężenia procesów regulowania gospodarki przez państwo, aż do gospodarki dyrektywnie planowanej, postawa A. Heydla była dowodem głębokiego, opartego na naukowej analizie przekonania, które głosił z dużą odwagą. Można więc sądzić, że jego osiągnięcia badawcze byłyby znacznie większe, gdyby nie został zamordowany przez okupanta w wieku zaledwie 48 lat. Nauka polska przedwcześnie utraciła dużego formatu uczonego i nie mniejszego formatu człowieka”.

Józef Nowicki, Luminarze polskiej myśli ekonomicznej

„Heydel był ortodoksyjnym liberałem [klasycznym] pur sang. Wierzył, że liberalizm to nie tylko obrona warstw mieszczańskich czy ziemiańskich, ale to obrona interesów całego narodu, a przede wszystkim obrona wolności, pokoju, kultury i postępu. Wolność, a ściśle mówiąc, wolność gospodarcza była dla niego magiczną formułką na wszystkie bolączki życia.

Trzeba zaznaczyć, że Heydel w liberalizmie widział przede wszystkim te zasady, które mogą zachować i rozwijać kulturę narodu, a wartości kulturalne miały w jego skali wartościowania miejsce pierwsze i naczelne.

Czy Heydel był konserwatywnym liberałem? Był nim w ekonomii. Innej ekonomii, poza ekonomiką liberalną, nie uznawał. (...) w stawianiu kwestii bardzo zbliżył się do ekonomisty austriackiego Mises'a, którego wysoko cenił”.

Ferdynand Zweig, Adam Heydel (...) [org.]

„Prof. Heydel jest dobrze znany naszym Czytelnikom (...). Nie potrzebujemy przypominać ani jego ciętego myślenia, ani wyjątkowych zalet stylisty, ani skrzącego się w jego pracach dowcipu. Heydel łączy w sobie — a jest to rzecz rzadka — wielką wiedzę i zdolności teoretyczne z niezwykle przystępną i jasną formą, lekką, przyjemną, przejrzystą. Cechuje go pociąg do teoretycznych rozważań; on spopularyzował w Polsce najprzód szkołę austrjacką, Mieses'a, Hayek'a, obecnie zaś uprzystępnia nam dzieła najnowszych angielskich teoretyków ekonomji(...). Jego teoretyczne zamiłowania nie przeszkadzają mu jednak wstępować w szranki aktualności i walczyć piórem w rozprawach i artykułach w obronie polityki zdrowego rozsądku, dobrej sprawy, liczne są zwłaszcza jego celne ataki na etatyzm oraz na przeciążenie podatkowe.

(...) Jest on znawcą malarstwa, autorem pięknej książki o Jacku Malczewskim. To połączenie tak różnorodnych zainteresowań jest jedną z przyczyn, które czynią jego sylwetkę tak ciekawą i dość w naszych warunkach wyjątkową. a w każdym razie fakt, że ekonomista może się również znać na sztuce, powinien przyczynić się do rozwiązania mitu, że ekonomja jest a dismal science „posępną nauką", a ekonomiści patentowanymi «wątrobiarzami»”.

"Polityka gospodarcza", nr 53-53, 1937 r. [org.]

„Pamiętam jak 14 marca 1941 r. w obozowej izbie chorych siedziałem na łóżku ciężko chorego profesora UJ Adama Heydla, wielkiego ekonomisty i historyka kultury, i słuchałem, jak mówił z pamięci wiersze Norwida. I w tym momencie przyszli esesmani, zabrali go, ledwie zdążyłem odskoczyć. Po kilku godzinach zginął razem z innymi od salwy plutonu egzekucyjnego w żwirowni koło drutów, tuż za terenem obozu Auschwitz. Dla młodego człowieka śmierć tak zasłużonego profesora, w tak spektakularnej formie, była wtedy wielkim wstrząsem”.

Fragment wstępu do Pism wybranych, tom 1, 1942–1957 Władysława Bartoszewskiego

„O ponadprzeciętności Adama Heydla jako teoretyka ekonomii decyduje jego konsekwentna, bezpardonowa obrona mechanizmu rynkowego; uważał, że najlepiej sprzyja on rozwojowi gospodarczemu wszystkich społeczeństw. w dobie naporu różnych form gospodarowania i natężenia procesów regulowania gospodarki przez państwo, aż do gospodarki dyrektywnie planowanej, postawa A. Heydla była dowodem głębokiego, opartego na naukowej analizie przekonania, które głosił z dużą odwagą. Można więc sądzić, że jego osiągnięcia badawcze byłyby znacznie większe, gdyby nie został zamordowany przez okupanta w wieku zaledwie 48 lat. Nauka polska przedwcześnie utraciła dużego formatu uczonego i nie mniejszego formatu człowieka”.

Józef Nowicki, Luminarze polskiej myśli ekonomicznej

„Heydel był ortodoksyjnym liberałem [klasycznym] pur sang. Wierzył, że liberalizm to nie tylko obrona warstw mieszczańskich czy ziemiańskich, ale to obrona interesów całego narodu, a przede wszystkim obrona wolności, pokoju, kultury i postępu. Wolność, a ściśle mówiąc, wolność gospodarcza była dla niego magiczną formułką na wszystkie bolączki życia.

Trzeba zaznaczyć, że Heydel w liberalizmie widział przede wszystkim te zasady, które mogą zachować i rozwijać kulturę narodu, a wartości kulturalne miały w jego skali wartościowania miejsce pierwsze i naczelne.

Czy Heydel był konserwatywnym liberałem? Był nim w ekonomii. Innej ekonomii, poza ekonomiką liberalną, nie uznawał. (...) w stawianiu kwestii bardzo zbliżył się do ekonomisty austriackiego Mises'a, którego wysoko cenił”.

Ferdynand Zweig, Adam Heydel (...) [org.]

„Prof. Heydel jest dobrze znany naszym Czytelnikom (...). Nie potrzebujemy przypominać ani jego ciętego myślenia, ani wyjątkowych zalet stylisty, ani skrzącego się w jego pracach dowcipu. Heydel łączy w sobie — a jest to rzecz rzadka — wielką wiedzę i zdolności teoretyczne z niezwykle przystępną i jasną formą, lekką, przyjemną, przejrzystą. Cechuje go pociąg do teoretycznych rozważań; on spopularyzował w Polsce najprzód szkołę austrjacką, Mieses'a, Hayek'a, obecnie zaś uprzystępnia nam dzieła najnowszych angielskich teoretyków ekonomji(...). Jego teoretyczne zamiłowania nie przeszkadzają mu jednak wstępować w szranki aktualności i walczyć piórem w rozprawach i artykułach w obronie polityki zdrowego rozsądku, dobrej sprawy, liczne są zwłaszcza jego celne ataki na etatyzm oraz na przeciążenie podatkowe.

(...) Jest on znawcą malarstwa, autorem pięknej książki o Jacku Malczewskim. To połączenie tak różnorodnych zainteresowań jest jedną z przyczyn, które czynią jego sylwetkę tak ciekawą i dość w naszych warunkach wyjątkową. a w każdym razie fakt, że ekonomista może się również znać na sztuce, powinien przyczynić się do rozwiązania mitu, że ekonomja jest a dismal science „posępną nauką", a ekonomiści patentowanymi «wątrobiarzami»”.

"Polityka gospodarcza", nr 53-53, 1937 r. [org.]

„Pamiętam jak 14 marca 1941 r. w obozowej izbie chorych siedziałem na łóżku ciężko chorego profesora UJ Adama Heydla, wielkiego ekonomisty i historyka kultury, i słuchałem, jak mówił z pamięci wiersze Norwida. I w tym momencie przyszli esesmani, zabrali go, ledwie zdążyłem odskoczyć. Po kilku godzinach zginął razem z innymi od salwy plutonu egzekucyjnego w żwirowni koło drutów, tuż za terenem obozu Auschwitz. Dla młodego człowieka śmierć tak zasłużonego profesora, w tak spektakularnej formie, była wtedy wielkim wstrząsem”.

Fragment wstępu do Pism wybranych, tom 1, 1942–1957 Władysława Bartoszewskiego

Teoria socjalizmu i kapitalizmu to zwięzła, logiczna i druzgocąca krytyka wszelkich odmian socjalizmu. Autor, uczeń Rothbarda, analizuje, jak zmienia się struktura bodźców, kiedy pojawiają się różne rodzaje systemowej ingerencji w prawa własności. Ponadto buduje system etyczny w oparciu o aksjomat argumentacji i dowodzi, że jedynym możliwym do obrony na gruncie moralności systemem społeczno-gospodarczym jest kapitalizm, oraz pokazuje, jak mógłby funkcjonować czysto wolnorynkowy system społeczno-gospodarczy.

Opinie o książce:

Następny istotny krok w formułowaniu właściwej definicji socjalizmu uczynił Hans Hermann Hoppe (…), wykazując, że podstawową cechą socjalizmu jest oparcie się na zinstytucjonalizowanej agresji albo instytucjonalnym naruszaniu prawa własności. Jego definicja jest bardziej dynamiczna i dzięki temu bardziej praktyczna niż definicja tradycyjna. Nie mówi się w niej o istnieniu lub nieistnieniu jakichś praw własności, ale o instytucjonalnym, a więc zorganizowanym i powtarzalnym stosowaniu przymusu lub fizycznej przemocy wobec prawa własności.

Jesús Huerta de Soto

Dokonując błyskotliwego przełomu w filozofii politycznej w ogólności i libertarianizmie w szczególności, Hans Hoppe rozwiązał słynną dychotomię między sądami typu „jest” i sądami typu „powinno się” – między faktami i wartościami – która dręczyła filozofów od czasów scholastyków i sprawiła, że współcześni libertarianie znaleźli się w przykrym impasie. Co więcej, Hoppe z powodzeniem przedstawił radykalne argumenty za prawami anarchokapitalistycznymi (lockowskimi) w sposób niemający precedensu. W porównaniu z nimi moje stanowisko prawnonaturalne wygląda mizernie. (…) Hoppe rozwiązał odwieczny problem przedstawienia uogólnionej etyki dla ludzkości.

Murray N. Rothbard

W powszechnym odczuciu produkcja pieniądza różni się zasadniczo od produkcji innych dóbr. Tymczasem Jörg Guido Hülsmann pokazuje, że można ją analizować za pomocą tych samych narzędzi, którymi posługujemy się zwykle w ekonomii i etyce. Podkreśla rolę pieniądza w gospodarce rynkowej i omawia moralne zagadnienia związane z konkurencją na rynku produkcji pieniądza. Głównym tematem książki są społeczne, kulturowe i duchowe skutki inflacji, której inicjatorem jest rząd. Hülsmann objaśnia, jak taka inflacja wpływa na funkcjonowanie krajowych i międzynarodowych systemów pieniężnych, przyczyniając się do niepożądanych zjawisk – koncentracji władzy i upadku rodziny. Przekonuje, że z punktu widzenia ekonomii i etyki, a z pewnością etyki chrześcijańskiej, dzisiejsze formy produkcji pieniądza budzą poważne zastrzeżenia. Nasz system pieniężny sprzyja niesprawiedliwemu pomnażaniu dochodów, niszczy bogactwo narodów i podkopuje moralne fundamenty życia społecznego; prowadzi do hiperinflacji i totalitaryzmu.

Etyka produkcji pieniądza nie tylko stanowi erudycyjny wykład na temat historycznej ewolucji produkcji pieniądza, lecz także ukazuje zasadnicze etyczne problemy związane z produkcją pieniędzy. Pokazuje również poważne niebezpieczeństwa, nadal narastające na Zachodzie wskutek postępujących równolegle polityzacji życia ekonomicznego i finansjalizacji życia społecznego. Dlatego jest to aktualna i pouczająca lektura dla wszystkich osób usiłujących zrozumieć problemy nie tylko współczesnej gospodarki, lecz także – szerzej – współczesnego świata.

Maciej Zięba, OP

Etyka produkcji pieniądza wypełnią poważną lukę w wielu współczesnych opracowaniach ekonomicznych: opisuje zjawisko produkcji pieniądza. Wiele pozycji z literatury dobrze tłumaczy, jak dokonywana jest produkcja masowych dóbr i usług. Niestety jednocześnie wiele z nich nie zajmuje się kwestią produkcji najważniejszego dobra: pieniądza. Książka Hülsmanna pozwala spojrzeć na ten proces zarówno z perspektywy stricte ekonomicznej, jak również etycznej. Dzięki temu jesteśmy w stanie zdać sobie sprawę z poważnych konsekwencji społecznych, gospodarczych, a także kulturowych, które wynikają z przyjmowania różnych porządków monetarnych.

Dr Mateusz Machaj, fundator Instytutu Misesa

Oto dzieło, które będzie budzić podziw przez lata. Jörg Guido Hülsmann w swojej pracy dokonał niemal niemożliwego. Jego monumentalne dzieło jest wynikiem dziesięciu lat przeczesywania archiwów w pięciu krajach oraz bezpośredniego dostępu do obszernych prac Misesa oraz jego współpracowników.

To znacznie więcej niż biografia wielkiego austriackiego ekonomisty. Jest to monumentalne dzieło, które śledzi życie Ludwiga von Misesa i ewolucję jego myśli ekonomicznej oraz umieszcza ją we właściwym kontekście historycznym i kulturowym. Niezwykle bogaty zasób źródłowy sprawia, że publikacja ta idealnie nadaje się dla osób, które dopiero wkraczają w świat nauk ekonomicznych, jak i dla pasjonatów szkoły austriackiej. Nawet osoby uważające się za ekspertów od myśli Misesa znajdą w tej publikacji wiele niezwykle ciekawych faktów.

Pierwszy z dwóch tomów biografii Ludwiga von Misesa opowiada o jego dzieciństwie i młodości, początkach kariery zawodowej, losach na froncie pierwszej wojny światowej oraz udziale w powojennej rekonstrukcji Austrii, a także omawia jego trzy pierwsze ważne prace: Teorię pieniądza i kredytu, Naród, państwo i gospodarkę oraz Socjalizm, zakreślając przy tym sytuację w Wiedniu przełomu wieków i historię powstania austriackiej szkoły ekonomii.

Przeczytaj fragment książki: HÜLSMANN: MISES O WARTOŚCI

„Ta książka jest wspaniałym osiągnięciem naukowym. To kompletna praca o życiu i działalności Misesa, znakomicie nakreślająca przy tym warunki panujące w ówczesnym Wiedniu, rozkwit szkoły austriackiej, rolę innych myślicieli, takich jak Hayek, oraz wkład Misesa w rozwój amerykańskiego i światowego libertarianizmu." — Ralph Raico

„Książka Hülsmanna jest czymś więcej niż li tylko biografią wielkiego dwudziestowiecznego ekonomisty z Austrii. To monumentalne dzieło o życiu Ludwiga von Misesa i ewolucji jego myśli ekonomicznej, umieszczające je we właściwym kontekście historycznym i kulturowym. Książka […] przedstawia wiele nowych, a przy tym często zaskakujących informacji i danych. […] Należy ją uznać za jedną z najważniejszych dotychczasowych interpretacji dziejów szkoły austriackiej." — Jesús Huerta de Soto

„Hülsmann w niebywałym stopniu łączy w sobie umiejętności wnikliwego ekonomisty analitycznego i wytrwałego badacza. Jest pod tym względem godnym następcą Murraya Rothbarda. Biografia Misesa jest wybitnym osiągnięciem naukowym. […] To obowiązkowa lektura dla każdego, kto interesuje się szkołą austriacką." — David Gordon

Jörg Guido Hülsmann (ur. 1966) jest niemieckim ekonomistą i przedstawicielem austriackiej szkoły ekonomii. W swoich badaniach zajmuje się kwestiami związanymi z pieniądzem, bankowością, polityką pieniężną, makroekonomią i rynkami finansowymi. Obecnie jest profesorem ekonomii na Uniwersytecie Angers we Francji.

Wywiad z autorem: OCZAMI MISESA – WYWIAD Z JÖRGIEM GUIDEM HÜLSMANNEM

Oto dzieło, które będzie budzić podziw przez lata. Jörg Guido Hülsmann w swojej pracy dokonał niemal niemożliwego. Jego monumentalne dzieło jest wynikiem dziesięciu lat przeczesywania archiwów w pięciu krajach oraz bezpośredniego dostępu do obszernych prac Misesa oraz jego współpracowników.

To znacznie więcej niż biografia wielkiego austriackiego ekonomisty. Jest to monumentalne dzieło, które śledzi życie Ludwiga von Misesa i ewolucję jego myśli ekonomicznej oraz umieszcza ją we właściwym kontekście historycznym i kulturowym. Niezwykle bogaty zasób źródłowy sprawia, że publikacja ta idealnie nadaje się dla osób, które dopiero wkraczają w świat nauk ekonomicznych, jak i dla pasjonatów szkoły austriackiej. Nawet osoby uważające się za ekspertów od myśli Misesa znajdą w tej publikacji wiele niezwykle ciekawych faktów.

Pierwszy z dwóch tomów biografii Ludwiga von Misesa opowiada o jego dzieciństwie i młodości, początkach kariery zawodowej, losach na froncie pierwszej wojny światowej oraz udziale w powojennej rekonstrukcji Austrii, a także omawia jego trzy pierwsze ważne prace: Teorię pieniądza i kredytu, Naród, państwo i gospodarkę oraz Socjalizm, zakreślając przy tym sytuację w Wiedniu przełomu wieków i historię powstania austriackiej szkoły ekonomii.

Przeczytaj fragment książki: HÜLSMANN: MISES O WARTOŚCI

„Ta książka jest wspaniałym osiągnięciem naukowym. To kompletna praca o życiu i działalności Misesa, znakomicie nakreślająca przy tym warunki panujące w ówczesnym Wiedniu, rozkwit szkoły austriackiej, rolę innych myślicieli, takich jak Hayek, oraz wkład Misesa w rozwój amerykańskiego i światowego libertarianizmu." — Ralph Raico

„Książka Hülsmanna jest czymś więcej niż li tylko biografią wielkiego dwudziestowiecznego ekonomisty z Austrii. To monumentalne dzieło o życiu Ludwiga von Misesa i ewolucji jego myśli ekonomicznej, umieszczające je we właściwym kontekście historycznym i kulturowym. Książka […] przedstawia wiele nowych, a przy tym często zaskakujących informacji i danych. […] Należy ją uznać za jedną z najważniejszych dotychczasowych interpretacji dziejów szkoły austriackiej." — Jesús Huerta de Soto

„Hülsmann w niebywałym stopniu łączy w sobie umiejętności wnikliwego ekonomisty analitycznego i wytrwałego badacza. Jest pod tym względem godnym następcą Murraya Rothbarda. Biografia Misesa jest wybitnym osiągnięciem naukowym. […] To obowiązkowa lektura dla każdego, kto interesuje się szkołą austriacką." — David Gordon

Jörg Guido Hülsmann (ur. 1966) jest niemieckim ekonomistą i przedstawicielem austriackiej szkoły ekonomii. W swoich badaniach zajmuje się kwestiami związanymi z pieniądzem, bankowością, polityką pieniężną, makroekonomią i rynkami finansowymi. Obecnie jest profesorem ekonomii na Uniwersytecie Angers we Francji.

Wywiad z autorem: OCZAMI MISESA – WYWIAD Z JÖRGIEM GUIDEM HÜLSMANNEM

Książka "Austriacy o standardzie złota" jest zbiorem prac M. N. Rothbarda, H. Sennholza, J. T. Salerno, R. M. Ebelinga, R. W. Garrisona, L. H. White’a i R. Paula na temat złota jako podstawy wolnorynkowego pieniądza.

„Towar pieniężny to swego rodzaju towar odniesienia, punkt orientacyjny, a nie jednostka miary. Fizycznym odpowiednikiem niezmiennej wartości, która służyłaby do mierzenia innych wartości, jest niezmienny punkt odniesienia w kosmosie. [...] Najbardziej odpowiednim punktem odniesienia jest punkt, w którym umieściły nas dzieje wszechświata. Podobnie jest w wypadku wartości odniesienia (reference value). Towarem odniesienia, który najlepiej nadaje się do tej roli, jest towar pieniężny wyłoniony w procesie rynkowym. [...] Aby osiągnąć stabilność pieniądza, która mogłaby doprowadzić zarówno do wzrostu zatrudnienia, jak i niemal stałego poziomu cen, wystarczyłoby powstrzymanie się rządu od ingerowania w funkcjonowanie standardu towarowego wyłonionego przez rynek”.

Roger W. Garrison (fragment rozdziału Koszty standardu złota)

„Akademicki kurs makroekonomii zawiera wyłącznie omówienie systemu pieniężnego opartego na państwowej produkcji pieniądza. O innych możliwościach produkowania pieniądza nie wspomina się [...] choć sporo czasu poświęca się na omówienie szkodliwości monopoli jako takich. [...] Monopol w sferze pieniądza jest co najmniej tak szkodliwy jak w innych sferach. Jego zniesienie pozwoliłoby na ustanowienie standardu pieniądza znacznie lepszej jakości niż pieniądz papierowy”.

Mateusz Machaj (fragment wstępu)

Dr hab. Mateusz Machaj uważnie śledzi zarówno dyskusje o teorii ekonomii, jaki te poświęcone kulturze popularnej. Dlatego też po kilku książkach o ekonomii napisał dzieło o sadze "Gwiezdnych wojen". Analizuje w nim społeczno-polityczne zmiany, które doprowadziły do zwycięstwa rebeliantów w starciu z imperatorem i jego poplecznikami.

Autor przykłada szczególna wagę do idei stojących za działaniami bohaterów sagi. Dlatego też czytelnik znajdzie w książce szeroką panoramę myśli politycznej od Platona przez Hobbesa do Schmitta. Tym samym książka jest nie tylko świetnym prezentem dla fanów "Gwiezdnych wojen", ale też wciągającą lekturą dla wszystkich zainteresowanych przemianami politycznymi.

Arkady Saulski, młody pisarz fantasy i autor m.in. „Serca lodu”, po lekturze książki Mateusza Machaja napisał:

Bajka o walce rycerzy Jedi przeciwko rosnącemu w dawnej Republice zagrożeniu stała się dla autora pretekstem do porywających rozważań nad tym, czym jest system totalitarny, w jakich warunkach się rodzi i jakie może przynosić ze sobą konsekwencje. To nie jest analiza baśni, lecz realnych problemów stojących także przed współczesnymi społeczeństwami. Ale nie tylko, bo Machaj ukazuje też owego totalitaryzmu upadek. Prowadzi nas przez meandry filozofii Imperatora ku konkluzjom dotyczącym nie tylko fikcyjnego świata, ale i naszej rzeczywistości. Tym samym świat „Gwiezdnych wojen” staje się bardziej realny i namacalny niż kiedykolwiek.

Zazdroszczę Państwu tego, co teraz nastąpi – obcowania po raz pierwszy z tą pasjonującą lekturą, poznawania wszystkich jej meandrów, odwołań, smaczków i wniosków. Ja tę podróż mam już ze sobą i muszę przyznać, że Machaj udowodnił, iż odległa galaktyka jest bliżej nas, niż może się komukolwiek wydawać.

Thomas E. Woods Jr. – amerykański historyk, autor bestsellerów z listy „New Yor Timesa” i prowadzący program „The Tom Woods Show” – scharakteryzował książkę w następujący sposób:

Machaj zabiera nas w porywającą podróż po sadze „Gwiezdnych wojen”, wskazując motywy i lekcje, które łatwo przeoczyć, a które są kluczem do dobrobytu i pokoju również w naszej galaktyce.

Praca Mateusza Machaja to próba uchwycenia, na czym w istocie polega różnica między kapitalizmem a socjalizmem. Autor dokonuje przeglądu różnych stanowisk wobec takich zagadnień jak funkcja wiedzy w gospodarce, geneza i rola pieniądza, znaczenie przedsiębiorcy w gospodarce, a przede wszystkim prawo własności. Analizuje niuanse debaty kalkulacyjnej, dochodząc do wniosku, że krytyka gospodarki socjalistycznej, jaką sformułował Ludwig von Mises, wymaga doprecyzowania, a mianowicie silniejszego zaakcentowania znaczenia własności prywatnej. „Socjalizm jest nieefektywnym systemem gospodarczym, ponieważ likwiduje własność prywatną, a nie ceny” – konkluduje Machaj. w końcowych akapitach przedstawia zwięzłą, błyskotliwą interpretację najnowszych wydarzeń w gospodarce Polski i świata.

Książka napisana z rozmachem i polotem godnymi wielkich poprzedników tradycji austriackiej szkoły ekonomii – Misesa, Hayeka, Rothbarda. Dzięki przystępnemu językowi i klarowności wywodu jej lektura będzie ucztą duchową nie tylko dla ekonomistów, lecz także wszystkich, którzy interesują się naukami społecznymi.

Autorzy książki — młodzi ekonomiści z Wrocławia — zadedykowali ją swojemu mistrzowi profesorowi Witoldowi Kwaśnickiemu. Poszczególne rozdziały dotyczą różnych zagadnień ekonomicznych, a łączy je duch intelektualnej niezależności od kanonów myślenia obowiązujących w ekonomii głównego nurtu. Książkę zamyka esej na temat życia i twórczości Adama Heydla, znakomitego ekonomisty przedwojennego, który z polskim głównym nurtem polemizował prawie 100 lat temu.

W książce zatytułowanej „Przedsiębiorcze państwo” Mariana Mazzucato broni tezy, że państwowa ingerencja jest niezbędnym elementem na drodze do rozwoju gospodarczego. Przedstawia ona rozumowanie mające wyjaśniać, w jaki sposób centralne planowanie pomaga gospodarce, oraz przedstawia przykłady mające popierać jej teorię.

Autorzy „Mitu Przedsiębiorczego Państwa” zwracają uwagę na błędy w etatystycznym rozumowaniu. McCloskey i Mingardi podkreślają, że teoria o konieczności ingerencji państwa w rozwój gospodarczy jest błędna, a przykłady przedstawiane na jej poparcie w rzeczywistości pokazują coś zupełnie innego. Para naukowców rozprawia się z narracją Mazzucato wskazując na jej niespójność z faktami historycznymi i tendencyjny charakter.

Jak w rzeczywistości wyglądał udział państwa w tworzeniu takich projektów, jak m.in. Internet? Odpowiedź na to i inne pytania znajduje się w książce.

Michael Huemer jest profesorem filozofii Uniwersytetu Colorado Boulder. Jest autorem ponad sześćdziesięciu artykułów naukowych i sześciu książek. W swoich pracach porusza szczególnie zagadnienia związane z etyką, epistemologią i filozofią polityczną. Huemer jest zwolennikiem intuicjonizmu etycznego – przekonuje, że powinniśmy móc wyprowadzić swoje przekonania moralne z prostych intuicji etycznych wspólnych dla większości ludzi, których znamy.

To podejście Huemer stosuje zarówno do rozważania kwestii szczegółowych, np. uzasadniając prawo do posiadania broni, jak i stawiając pytania o kwestie fundamentalne dla życia społecznego – np. czy możemy uzasadnić istnieje państwa, bazując właśnie na naszych moralnych intuicjach. Tej kwestii poświęcona jest książka Huemera "Problem władzy politycznej. O przymusie i posłuszeństwie", którą polscy czytelnicy mogą przeczytać dzięki wydawnictwu Instytutu Misesa.

W pierwszej części książki Huemer szczegółowo przygląda się popularnym w filozofii próbom uzasadnienia państwa. Szczególną uwagę poświęca teoriom Johna Rawlsa, dominującym dzisiaj na uniwersytetach całego świata. Huemer metodycznie podważa rozumowania Rawlsa i przekonuje, że temu filozofowi nie udało się stworzyć dobrego uzasadnienia dla istnienia państwowych instytucji. Takiego uzasadnienia Huemer nie znajduje także u innych myślicieli.

Druga część książki odpowiada na kilka pytań. Skoro istnienia państwa nie możemy dobrze uzasadnić, to dlaczego ludzie i tak pragną żyć w ramach takich instytucji? Czy społeczeństwo bez państwa mogłoby normalnie istnieć? Jak w takim społeczeństwie wyglądałaby kwestia obrony przed przestępstwami, agresją państw czy atakami terrorystycznymi? Odpowiadając na te pytania, Huemer szeroko sięga do dorobku innych nauk – psychologii społecznej czy stosunków międzynarodowych. Dzięki temu kreśli realistyczną i optymistyczną wizję społeczeństwa, które mogłoby żyć bez władzy politycznej.

Książka Huemera spotkała się ze świetnymi recenzjami - została uznana za niezwykle świeże i ważne ujęcie problemu państwa. Autora na wykłady regularnie zaprasza Institute for Humane Studies – jedna z najstarszych wolnościowych organizacji w Stanach Zjednoczonych. Bryan Caplan, ekonomista z George Mason University, tak podsumował osiągnięcia Huemera: „Huemer prezentuje zupełni nową obronę libertarianizmu, która łączy zalety podejścia deontologicznego i konsekwencjalistycznego, unikając jednocześnie ich słabych stron”.

Polskie wydanie swoją przedmową opatrzył dr Włodzimierz Gogłoza z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Według jego słów: „książka Huemera jest najlepiej napisaną pracą spośród wszystkich dostępnych obecnie opracowań poświęconych libertariańskiej krytyce państwa i alternatywom dla niego”. Z kolei dr Jakub Bożydar Wiśniewski zauważa, że: „w swojej książce Michael Huemer wykazuje, że nie istnieje i nie może istnieć nic takiego jak uzasadniona władza polityczna. I choć większości czytelników tego rodzaju konkluzja może się początkowo wydawać bardzo radykalna, siła książki Huemera tkwi w tym, że ową konkluzję potrafi on wywieść z najbardziej niekontrowersyjnych, zdroworozsądkowych przesłanek”.

"Kalkulacja ekonomiczna w socjalizmie" to esej Ludwiga von Misesa, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli szkoły austriackiej w ekonomii, który opublikowano pierwotnie w 1920 roku. Jest to tekst klasyczny co najmniej z dwóch powodów: zawiera w skondensowanej formie ekonomiczną krytykę socjalizmu oraz jest punktem wyjścia jednej z ciekawszych debat, jakie przetoczyły się w naukach ekonomicznych. Teza Misesa sprowadza się do stwierdzenia, że w gospodarce socjalistycznej nie da się prowadzić rachunku ekonomicznego, a zatem będzie to gospodarka nieefektywna i marnotrawna. Adwersarze Misesa dowodzili z kolei możliwości funkcjonowania systemu, który część z nich określała mianem "socjalizmu rynkowego".

(ze wstępu profesora Jacka Kochanowicza)

„Bez kalkulacji ekonomicznej nie może być mowy o gospodarce. Zatem w państwie socjalistycznym gdzie kalkulacja taka jest niemożliwa, niemożliwa jest również, w naszym rozumieniu tego słowa, jakakolwiek gospodarka. Racjonalne działanie byłoby tam możliwe w odniesieniu do spraw mało istotnych, ale racjonalna produkcja byłaby niemożliwa. Brakowałoby metody oceny, co jest racjonalne, toteż nie można by poddać produkcji wymogom rentowności. Nietrudno przewidzieć, że konsekwencje takiego stanu rzeczy nie ograniczyłyby się wyłącznie do braków w zaopatrzeniu. Wyrugowano by racjonalne działanie z tych sfer życia, w których jest ono czymś naturalnym. Czy w takim systemie możliwe byłoby w ogóle racjonalne działanie oraz racjonalność i logika jako takie? Jak wiadomo z historii, racjonalność wyrosła na gruncie gospodarki. Czy przetrwałaby po jej wyrugowaniu z gospodarki? (...) w państwie socjalistycznym każda zmiana gospodarcza staje się przedsięwzięciem, którego rezultatów nie można przewidzieć ani ocenić z perspektywy czasu. Zmusza to do poruszania się po omacku. Socjalizm niszczy racjonalność gospodarki”. fragment rozdziału Istota kalkulacji ekonomicznej

„Ludwig von Mises był jednym z najwybitniejszych ekonomistów w dziejach cywilizacji Zachodu. Jego dzieła przesycone są duchem wolności. (...) Mamy wobec niego trudny do spłacenia dług”.

Ronald Reagan

Książka, która czekała na polskie wydanie prawie 60 lat (pierwsze wydanie Human Action to rok 1949). Opus magnum nestora austriackiej szkoły ekonomii Ludwiga von Misesa. Chłodna, rzeczowa rozprawa z socjalizmem, interwencjonizmem i wszelkimi odmianami pseudoekonomii; gruntowny wykład prakseologii i głęboka refleksja nad prawidłowościami i ograniczeniami, jakim podlega ludzkie działanie. Po 1989 roku stało się oczywiste, że socjalizm nie może się udać. Mises wiedział o tym już w latach czterdziestych, a więc wtedy, kiedy wielu intelektualistów wiązało z tym ustrojem wielkie nadzieje.

Ludzkie działanie miało 4 wydania amerykańskie i zostało przetłumaczone na kilkanaście języków, w tym chiński, japoński, rosyjski i czeski. Mamy je wreszcie po polsku. Ludwig von Mises był najwybitniejszym obrońcą kapitalizmu i krytykiem socjalizmu w XX wieku, najważniejszym przedstawicielem austriackiej szkoły ekonomii, nauczycielem Hayeka, Rothbarda oraz wielu innych ekonomistów i naukowców. Przez całe dorosłe życie pisał i wykładał w różnych krajach. Jest autorem kilkudziesięciu książek i ponad 250 artykułów. Po polsku ukazały się dotychczas: Interwencjonizm, Mentalność antykapitalistyczna, Liberalizm w tradycji klasycznej, Planowany chaos, Biurokracja, Ekonomia i polityka, Wspomnienia, Teoria a historia, Socjalizm, Teoria pieniądza i kredytu, Kalkulacja ekonomiczna w socjalizmie. Mimo to w naszym kraju jest wciąż prawie nieznany, choć nawet jego adwersarz Oskar Lange pisał, że Misesowi należy się pomnik. Mamy nadzieję, że ukazanie się Ludzkiego działania przerwie milczenie wokół dorobku Misesa. Ludzkie działanie to lektura obowiązkowa nie tylko dla wykładowców uczelni ekonomicznych i ich studentów, lecz także wszystkich, którzy chcą zrozumieć, czym jest na prawdę ekonomia. Uroczysta prezentacja książki odbyła się podczas konferencji "Mises obrońca cywilizacji i ekonomii" w Warszawie, 27 października 2007 r.

"Rząd wszechmogący" to pierwsza anglojęzyczna książka Ludwiga von Misesa. Jej wydanie w 1944 roku stało się ozdrowieńczym szokiem dla umęczonych wojną elit zachodniej Europy i Ameryki. Współcześnie, w dobie powracającej mody na kontrolowanie przez instytucje państwa kolejnych sfer życia gospodarczego i osobistego "Rząd wszechmogący" to znakomita przestroga przed rozwojem etatyzmu, a także narzędzie edukacji historycznej, politologicznej i ekonomicznej.

Mises w swojej książce rozważa i odrzuca kilka popularnych w tamtym czasie wyjaśnień powstania nazizmu, takich jak wrodzone ułomności niemieckiego charakteru narodowego. Zamiast tego patrzy na powstanie złowieszczej ideologii, którą określa mianem etatyzmu.

Mises na początek wskazuje, w jaki sposób upadł pruski liberalizm. Intelektualiści odrzucili wolny rynek na rzecz rozwiązań, które nie miały żadnego wsparcia ze strony poprawnej teorii ekonomii, a za to wskazywały na rolę państwa w tworzeniu narodowej potęgi i dobrobytu. System nazistowski był rozszerzeniem wcześniejszych tendencji etatystycznych w czasach Bismarcka i Wilhelma.

Austriacki ekonomista stanowczo odrzuca marksistowski wymysł, że nazizm był wyrazem monopolistycznego kapitalizmu. Wręcz przeciwnie, nazizm stanowił odmianę socjalizmu: zachowano formę własności prywatnej, jednak kontrolę i planowanie przekazano w ręce państwa.

Na koniec Mises omawia reformy, które należy podjąć po zakończeniu drugiej wojny światowej. Opowiada się za pokojem i wolnym rynkiem, a propozycje centralnego planowania w skali światowej poddaje miażdżącej krytyce.

„Wydany podczas drugiej wojny światowej Wszechwładny rząd to jedna z pierwszych książek Misesa napisanych po angielsku. Jest to przede wszystkim analiza podstawowych cech państw nazistowskich i faszystowskich. Po publikacji zdobyła popularność w kręgach nauk politycznych jako podstawowa antyteza dla dominującej wówczas marksistowskiej analizy faszyzmu i nazizmu, wedle której stanowiły one „ostatnie stadium” kapitalizmu – kiedy to „klasa kapitalistyczna” zwraca się do państwa o pomoc, by maksymalnie zwiększyć swój ucisk w celu sterroryzowania marksistów i ruchu „klasy robotniczej”. Mises był jednym z pierwszych analityków poddających tę koncepcję krytyce i wskazujących na to, że nazizm i faszyzm były systemami totalitarnymi i kolektywistycznymi, a jako takie miały więcej wspólnego z komunizmem niż z wolnorynkowym kapitalizmem. Co więcej, były one logiczną konsekwencją galopującego etatyzmu i militaryzmu w społeczeństwach przedfaszystowskich. Dla zafascynowanych Marksem intelektualistów z lat czterdziestych powiązanie przez Misesa faszyzmu z marksistowskim socjalizmem było rzeczą szokującą, a jednocześnie utorowało drogę dla koncepcji stworzonej przez Arendt i Friedricha, wedle której „totalitaryzm” był wspólną cechą trzech wielkich etatyzmów XX wieku”.

Murray Rothbard

„Książka Misesa jest wciąż aktualna. Nie ma już niemieckiego nazizmu, ale pozostał problem rodzących się w głowach polityków nowych nacjonalizmów. […] Trudno uwierzyć, ale te same ideologiczne założenia, które stworzyły nazizm i przekonały Niemców do pójścia na wojnę w celu poszerzenia przestrzeni życiowej, są przyjmowane za dobrą monetę przez masy we współczesnym świecie. […] Miejmy nadzieję, że lektura książki Misesa pomoże nowym elitom intelektualnym zrozumieć, że tylko w oparciu o wolny handel i dobrowolną współpracę między ludźmi różnych języków i ras będzie można stworzyć podwaliny dla pokojowego współżycia wszystkich narodów”.

o. dr Jacek Gniadek SVD

"Rząd wszechmogący" to pierwsza anglojęzyczna książka Ludwiga von Misesa. Jej wydanie w 1944 roku stało się ozdrowieńczym szokiem dla umęczonych wojną elit zachodniej Europy i Ameryki. Współcześnie, w dobie powracającej mody na kontrolowanie przez instytucje państwa kolejnych sfer życia gospodarczego i osobistego "Rząd wszechmogący" to znakomita przestroga przed rozwojem etatyzmu, a także narzędzie edukacji historycznej, politologicznej i ekonomicznej.

Mises w swojej książce rozważa i odrzuca kilka popularnych w tamtym czasie wyjaśnień powstania nazizmu, takich jak wrodzone ułomności niemieckiego charakteru narodowego. Zamiast tego patrzy na powstanie złowieszczej ideologii, którą określa mianem etatyzmu.

Mises na początek wskazuje, w jaki sposób upadł pruski liberalizm. Intelektualiści odrzucili wolny rynek na rzecz rozwiązań, które nie miały żadnego wsparcia ze strony poprawnej teorii ekonomii, a za to wskazywały na rolę państwa w tworzeniu narodowej potęgi i dobrobytu. System nazistowski był rozszerzeniem wcześniejszych tendencji etatystycznych w czasach Bismarcka i Wilhelma.

Austriacki ekonomista stanowczo odrzuca marksistowski wymysł, że nazizm był wyrazem monopolistycznego kapitalizmu. Wręcz przeciwnie, nazizm stanowił odmianę socjalizmu: zachowano formę własności prywatnej, jednak kontrolę i planowanie przekazano w ręce państwa.

Na koniec Mises omawia reformy, które należy podjąć po zakończeniu drugiej wojny światowej. Opowiada się za pokojem i wolnym rynkiem, a propozycje centralnego planowania w skali światowej poddaje miażdżącej krytyce.

„Wydany podczas drugiej wojny światowej Wszechwładny rząd to jedna z pierwszych książek Misesa napisanych po angielsku. Jest to przede wszystkim analiza podstawowych cech państw nazistowskich i faszystowskich. Po publikacji zdobyła popularność w kręgach nauk politycznych jako podstawowa antyteza dla dominującej wówczas marksistowskiej analizy faszyzmu i nazizmu, wedle której stanowiły one „ostatnie stadium” kapitalizmu – kiedy to „klasa kapitalistyczna” zwraca się do państwa o pomoc, by maksymalnie zwiększyć swój ucisk w celu sterroryzowania marksistów i ruchu „klasy robotniczej”. Mises był jednym z pierwszych analityków poddających tę koncepcję krytyce i wskazujących na to, że nazizm i faszyzm były systemami totalitarnymi i kolektywistycznymi, a jako takie miały więcej wspólnego z komunizmem niż z wolnorynkowym kapitalizmem. Co więcej, były one logiczną konsekwencją galopującego etatyzmu i militaryzmu w społeczeństwach przedfaszystowskich. Dla zafascynowanych Marksem intelektualistów z lat czterdziestych powiązanie przez Misesa faszyzmu z marksistowskim socjalizmem było rzeczą szokującą, a jednocześnie utorowało drogę dla koncepcji stworzonej przez Arendt i Friedricha, wedle której „totalitaryzm” był wspólną cechą trzech wielkich etatyzmów XX wieku”.

Murray Rothbard

„Książka Misesa jest wciąż aktualna. Nie ma już niemieckiego nazizmu, ale pozostał problem rodzących się w głowach polityków nowych nacjonalizmów. […] Trudno uwierzyć, ale te same ideologiczne założenia, które stworzyły nazizm i przekonały Niemców do pójścia na wojnę w celu poszerzenia przestrzeni życiowej, są przyjmowane za dobrą monetę przez masy we współczesnym świecie. […] Miejmy nadzieję, że lektura książki Misesa pomoże nowym elitom intelektualnym zrozumieć, że tylko w oparciu o wolny handel i dobrowolną współpracę między ludźmi różnych języków i ras będzie można stworzyć podwaliny dla pokojowego współżycia wszystkich narodów”.

o. dr Jacek Gniadek SVD